Marktwerking werkt niet op elke markt

De energieprijzen rijzen de pan uit. Gezinnen komen in de problemen. En dat is niet zo gek. Want (geliberaliseerde) energiebedrijven leveren graag zo veel mogelijk energie tegen zo hoog mogelijke prijzen. Gek, hè? Laat ik meteen duidelijk zijn. Ik ben als marketingman voor één groot staatsbedrijf dat energie levert aan alle Nederlanders.

Omdat de energiemarkt namelijk geen echte markt is. Daarom krijg je ook geen marktwerking. De klant wil namelijk maar één ding: gewoon energie tegen een zo laag mogelijke prijs. Er zijn geen segmenten met verschillende behoeften en dus geen doelgroepen die allemaal iets anders willen.
Er zijn nu pakweg 5 grote energiebedrijven waar de directie er beter van wordt als er veel winst wordt gemaakt. En daar gaan ze dus voor. Zo veel mogelijk energie leveren (‘besparen mag, maar niet teveel graag’) tegen een zo hoog mogelijke prijs. Elke Eneco, Nuon of Essent voelt op z’n klompen aan dat prijsverlagingen geen enkele zin hebben. Zodra dat echt zou werken, en men veel klanten kwijt zou raken, volgt de concurrentie natuurlijk meteen. Dus iedereen laat het wel uit z’n hoofd om dat te doen.

De overheid zet daar dan weer toezicht op, maar echte concurrentie dwing je niet af door toezicht. Dat op zich natuurlijk weer veel geld kost.
Marktwerking kost hier dus geld in plaats van dat het geld oplevert. Eneco, zo heb ik eens becijfert, gaf in 2005 zo’n 15 mln. euro uit aan promotie. Daar bovenop komen nog de uitgaven aan sponsoring. Als ik het totaal aan commerciële uitgaven van alle energiebedrijven conservatief schat en optel (nieuwsbrieven, magazines, acties, reclame, sponsoring etc. etc.) kom ik op zo’n 200 mln. euro per jaar. Ofwel ca. 40 euro per jaar per gezin.

Door een gebrek aan marktwerking blijft de door de overheid gehoopte prijsdaling niet alleen uit. Er worden nu op 5 plaatsen 5 verschillende CRM-systemen bijgehouden, overal wordt een strategisch plan gemaakt, HRM-plannen, etc. etc. Bij één staatsbedrijf verhuist er nooit meer iemand van energiebedrijf!! En waarom zou daar niet efficiënt gewerkt kunnen worden? Bij de politie en belastingdienst is men daar toch ook jaar in jaar uit mee bezig!
Eén staatsbedrijf heeft tenminste een duidelijk voordeel; de directie weet wat van haar verwacht wordt en kan daar op worden afgerekend: echt werk maken van energie besparen en de prijs zo laag mogelijk houden. Als dat lukt mogen ze van mij een vette bonus krijgen.

En oh ja. Het heeft nog een enorm voordeel: raken we eindelijk die irritante ‘Zusjes van Eneco’ eens kwijt!

Jos Burgers

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Roelof Gille
Een paar opmerkingen:
1. 'becijfert' moet met een 'd'.
2. Niet alleen de energieklant is de dupe van de verfoeilijke privatiseringsgolf, ook de gemiddelde zorgklant en andere consumenten ondervinden er de nadelen van. Met dank aan... vul maar in!
3. In vervolg op punt 2: Een regering die haar verantwoording neemt, is er voor de burgers. Daaraan ontleent zij haar bestaansrecht en in die hoedanigheid hoort zij erop toe te zien dat haar onderdanen worden behoed voor excessieve uitmelkerij door oligopolisten met dollartekens in de ogen en wier gedrag wordt 'gerechtvaardigd' door de inmiddels tot adagium verheven 'marktwerking'.

Algemeen: ik kan mij goed vinden in het artikel van Jos Burgers.
Peter Kuijpers
Luid en duidelijk! De politieke realiteit is een andere en men doet graag vóórkomen dat het huidige proces onomkeerbaar is. En anders wordt er wel naar "Europa" verwezen. De vraag is dus: heeft het nu nog zin om het hierover te hebben. Of moeten we gewoon wachten tot de wal het schip keert (als dat nog kan)?
Janine
De essentie van het stuk snap ik, en ik kan het er ook mee eens zijn. Je kunt er volgens mij óók op een andere -manier naar kijken. Het idee achter privatisering lijkt mij dat er differentiatie plaats gaat vinden naar diverse behoeften (de een heeft veel energie -dan wel zorg- nodig, de ander weinig et cetera).

Eigenlijk kennen we dit uit het recente verleden vanuit de Telecom branche; toen KPN verzelfstandigde was ook lang niet iedereen overtuigd van ons gewin daarbij. Het heeft even geduurd, maar ik denk dat we als consument op dit moment toch best voordelen ondervinden van de privatisering?

Ik ga dan ook liever uit van het positieve en verwacht dat ook op de energie- en zorg markt de marktwerking wel degelijk gaat werken; het moet alleen een beetje rijpen. Dat in de tussentijd de overheid een taak heeft om excessen te voorkomen lijkt mij duidelijk; daar zie ik meer de rol van de toezichthouder liggen
Hans Berends
hoezo marktwerking?
energie, dus electriciteit en gas, worden bertekend aan de hand van een vatenprijs voor olie. En het gekke is dat Shell en anderen nooit die vatenprijs (per dag wisselend) zullen betalen, maar altijd een langjarig kontrakt hebben en dus een andere en lagere prijs. Toch vindt onze regering dat ons aardgas vopor de prijsstelling gekoppeld moet zijn aan een vrijwel fictieve vatenprijs voor olie.
Als je weet dat de prijs op zo'n ouderwetse moopolistische staats-manier wordt gebaseerd, wat zeuren we dan nog over de uitvoerders zoals Eneco en Nuon?
Maak eerst maar eens een echte berekening van de kosten van energie, voordat we over marktwerking gaan praten.
Bote Jong
Lid sinds 2019
Reactie op reactie Janine,

Het Telecomvoorbeeld laat juist zien dat Jos het wel bij het rechte eind heeft. Pas toen telecom als product differentieerde - gewoon net, kabel, draadloos met verschillende bandbreedtes - begon er onderscheid tussen aanbieders op te treden: voordien was het verschil tussen Tele2, Versatel en al die andere zogeheten budgetbellers alleen maar een kwestie van inkopen en herverpaken van hetzelfde product. Ik woon in Italie en merk dat dagelijks: ook hier een zognaamde geprivatiseerde Telecommarkt, maar geen keuzevrijheid omdat de infrastructuur ontbreekt. Ik kan niet kiezen voor kabel, ADSL, UMTS of gewone telefoon, omdat er in mijn regio geen dekking en geen infrastructuur is, dus ben ik veroordeeld tot Telecom - en dat is een vreselijke straf.
Voor de energiemarkt geldt hetzelfde: alle aanbieders zijn afhankelijk van dezelfde infrastructuur, en kunnen zich niet op productinhoudelijk niveau onderscheiden. Dus sieren ze hun verhaal op met een toetertje hier en een belltje daar, maar de klant is de klos. Die betaalt voor het feit dat er niet gestreefd wordt naar meer efficientie, maar naar meer inkomsten.
Roelof Gille
Onderstaand artikel is een aantal maanden geleden gepubliceerd in ???: de bron is me helaas ontschoten. Wat moet brandstof nu wérkelijk kosten? De prijs die de consument betaalt, wordt kennelijk nauwelijks bepaald door de werkelijke kosten en (eventueel) de schaarste, maar door wat de oligopolist maximaal aan geld uit de afzonderlijke markten kan trekken. Marktwerkling in optima forma dus.



GAS PRICES AROUND THE WORLD IN PRICE ORDER... ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~~~ The price for unleaded regular in Gainesville was as low as $2.50 today. Suggest you fill your tank here before you drive to some of the following places, i.e. Great Britian Nation City Price in USD Regular/Gallon Netherlands Amsterdam $6.48 Norway Oslo $6.27 Italy Milan $5.96 Denmark Copenhagen $5.93 Belgium Brussels $5.91 Sweden Stockholm $5.80 United Kingdom London $5.79 Germany Frankfurt $5.57 France Paris $5.54 Portugal Lisbon $5.35 Hungary Budapest $4.94 Luxembourg $4.82 Croatia Zagreb $4.81 Ireland Dublin $4.78 Switzerland Geneva $4.74 Spain Madrid $4.55 Japan Tokyo $4.24 Czech Republic Prague $4.19 Romania Bucharest $4.09 Andorra $4.08 Estonia Tallinn $3.62 Bulgaria Sofia $3.52 Brazil Brasilia $3.12 Cuba Havana $3.03 Taiwan Taipei $2.84 Lebanon Beirut $2.63 South Africa Johannesburg $2.62 Nicaragua Managua $2.61 Panama Panama City $2.19 Russia Moscow $2.10 Puerto Rico San Juan $1.74 Saudi Arabia Riyadh $0.91 Kuwait Kuwait City $0.78 Egypt Cairo $0.65 Nigeria Lagos $0.38 Venezuela Caracas $0.12
Janine
Mijn voorbeeld van de Telecom was om aan te geven dat differentiatie, net als binnen deze sector, op termijn misschien wel plaats gaat vinden; dat we op termijn wellicht het nut gaan zien van privatisering.
Ik denk (of misschien beter gezegd, hoop) dat er wel degelijk differentiatie plaats kan vinden (andere manieren van energie -groei windenergie etc; andere brandstof voor auto´s)...al was het alleen al vanwege milieuaspecten!
Bij het overzicht van Roelof Gille zinkt de moed me aan de ene kant een beetje in de schoenen, aan de andere kant vraag ik mij af of ik niet kan gaan importeren vanuit Venezuela? :-)
Jos Steynebrugh
Van de electrische klok en de klepel . . .

Jos, je praat over zaken waar je schrijnend duidelijk niets van weet. Ik weet als marketeer bij een toeleverancier van energieleveranciers van deze materie slechts opprvlakkig een beetje in de breedte, maar genoeg om te zien dat je uit de bovenste zeven nekwervels oreert. Op het gevaar af dat ik in je voetsporen treed, hier toch een paar kanttekeningen. Even jouw tekst:


“De klant wil namelijk maar één ding: gewoon energie tegen een zo laag mogelijke prijs.
Er zijn geen segmenten met verschillende behoeften en dus geen doelgroepen die allemaal iets anders willen.


Hoezo geen segmenten met verschillende behoeften? Even uit losse pols:
- ziekenhuizen, aulminium industrie, kas teelt (continuïteit (1) en prijs(2)
- milieubewustelingen: als het maar groene atoomenergie is (1) en prijs(2)
- majority van de huishoudens: gemak (1) en prijs (2) kijk maar hoe weinig er “shoppen???
- industrie: blindstroom voorzieningen
- meet/regelapparatuur: 50hz precisie
- media: schone 50Hz zonder verontreinigingen op de sinus (1), continuïteit (2) prijs (3)
- industrie: extreme verschillen tussen piek/dal vs beschikbaarheid (1)
- huishoudens: dal-uren regeling

Daarnaast zijn het de flankerende diensten rond de energieleverantie. Onder het motto “als je toch de grond in moet??? of “als je tóch in de meterkast bent??? zijn het zaken als:
- meteruitlezing op afstand (gemak)
- afstand of automatische bediening van apparaten
- schakelmogelijkheden bij afwezigheid
- adviezen mbt energie, schakeling, bouw etc

Energieleveranciers treden ook op als hardware leveranciers: denk aan
- meterkasten
- aardleidingen
- domotica (kabels, wanddozen, schakelspul, dimmers, remote etc etc
- schakelblokken
- transformatoren

Het zijn bij convenience artikelen, zoals stroom, brood en paperclips juist de DISTRIBUTIE aspecten die bepalend worden. Kijk maar hoe opgewonden mensen raken als een paperclip niet binnen een straal van 50 cm ligt.

Dat het een verdraaid moeilijke te voorspellen en grillige markt is, ben ik wel met je eens.
Hij is daarbij 100% dikke mist. Weet jij waar jouw groene 220 vandaan komt? Waarschijnlijk bruinkoolgestookt uit de Oekraine. De mogelijkheden tot “belazerderij??? zijn hier legio.
En wat zou jij doen als je energieleverancier bent in een markt met onzichtbare partijen? Juist, prijsafspraken maken. Weet ik wel: mag niet, maar toch doen, toch?

Dan is er nog de Nationale windmolengekte. Dat die dingen niet doen wat we willen en vooral wanneer we het willen is al lang bekend. Maar het bekt lekker in deze tijd van politieke angstterreur over CO2, broeikas en andere vermeende bijdragen van menselijk consumptiegedrag die slects een splintertje bijdragen van wat moeder natuur zelf veroorzaakt. We kennen al tientallen cycles van ijstijden toen er nog geen 4-wheeldrives waren.

Ik snap wel dat je een lekker prikkelend artikeltje wilde schrijven, maar ik zou hier toch een paar excuses aan den argelozen leek-lezerdt mompelen als ik jou was.

Jos Steynebrugh
Marketing Consultant
Change Enhancement, Zoetermeer
Winfried Pouw
Uit historische gronden zitten wij bij Nuon. 2x storing aan het apparaat (stadsverwarming) en binnen het uur opgelost. Zéér goede service.
Gekeken naar Oxxio, nou, het scheelt tot 10% met de andere aanbieders, poe poe. Voor mij geen reden tot overstappen. Ik zou het doen als het in Euro's per maand echt gaat meetellen of als het percentage echt hoog is, de rest vind ik in de marge en dan kies ik voor service. De prijs wordt anders gemaakt en vreemd bepaald. Als ik zie hoe mijn rekening met sprongen is gestegen de laatste jaren vind ik dat schandalig, geen idee wie er van mijn centen zit te 'vreten', belasting, toeslagen etc. Ik zie alleen niet de link met de olieprijs: we hebben aardgas, steenkool, atoomenergie (m.n. Frankrijk). Iets klopt er niet. De link met olie is in mijn ogen heel vreemd.

Als ik ontevreden was over Nuon zou ik per direct zijn overgestapt. Maar dat ben ik niet. Ik zie wel veel verschillen in de marktpartijen, met name in de wijze van facturering en informatie voorziening.

Ik ben het met Jos Steynebrugh eens dat dit wel degelijk een echte markt is.

Kijk maar naar de markt voor snel internet. Zelfde verhaal: een vaste infrastructuur, maar enorme concurrentie. Het is toch interessant dat een partij als Wanadoo 20Mb aanbied voor 23 Euro, terwijl anderen dit niet kunnen en voor dezelfde prijs 4 Mb aanbieden. Absurd, maar wel marktwerking. Dit moet ook kunnen in de energiemarkt, alleen is er tijd voor nodig. Tijd voor innovatieve concepten. Vroeger was het toch ondenkbaar dat vaste telefonie of snel internet echt een markt zou zijn met ofwel KPN ofwel de kabelleverancier als backbone op de achtergrond?
Drs. Hans Vervoorn RM
marktwerking: het vervelende van Marketeers, ik ben er overigens ook een, is dat ze denken overal verstand van te hebben. Marktwerking is een marktstructureel en daarmee niet een bedrijfseconomisch maar een algemeen economisch vraagstuk. Jos I kan daarmee wel eens een verkeerde analyse en juiste conclusie geformuleerd hebben en Jos II een juiste analyse en verkeerde conclusie.
Ik ga me niet mengen met de inoud, want er is een onderscheid tussen de industriele afnemer en consument en een onderscheid tussen infra en werkelijke energie en een onderscheid tussen sourcing (vanuit welke mix aan leveranciers halen ze hun energie) en klantenpropositie. Dat wordt allemaal op een hoop gegooid.
Mijn conclusie is heel simpel: Jos I werkt aan zijn website, niets mis mee, en Jos II aan zijn Google-positie, ook niets mis mee.

Drs. Hans Vervoorn
A Room with a View

Voor cynicasters: ook ik werk aan mijn Google-ability, ik kom er recht voor uit! En dat zal Jos II kunnen waarderen.
Winfried Pouw
Wellicht zit het verschil in het feit dat er voor de telecommarkt de OPTA (Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit) bestaat en zover ik weet is er geen vergelijkbaar orgaan voor de water en energiemarkt.
Wellicht een gat in de markt: OEWA (Onafhankelijke Energie en Water Autoriteit).
Monopolies kunnen doorbroken worden.
Jos Steynebrugh
Hans,
goed gegokt: kan ik inderdaad waarderen. Eerlijkheid duurt vaak het langst, tenminste, als je intussen niet failliet gaat.
Groet, Jos